Dit artikel komt uit de volledige Cursus Lijnen en Perspectief in Zoom Academy. Hierin leer je alles over het fotograferen van architectuur en nog veel meer.
Op een station komen verschillende fotogenieke elementen samen: architectuur, spoor, treinen en de dynamiek van reizende mensen. Een ideaal podium dus voor het maken van een serie beelden. En omdat elk station een andere uitstraling, sfeer en materiaalgebruik heeft, kun je precies dat station uitkiezen dat het meest bij jouw smaak en stijl past. Ben je op zoek naar moderne beelden met veel glas en staal, dan ga je natuurlijk op zoek naar een modern station. Houd je meer van een klassieke bouwstijl en traditionele foto’s, dan kies je een van de oude stations in ons land. Eenmaal op het station heb je veel mogelijkheden om een gevarieerde fotoserie te maken. Je kunt bijvoorbeeld het perron vastleggen met de aankomende en vertrekkende treinen en het spoor of je kunt je richten op het stationsgebouw zelf. Eigenlijk zijn de mogelijkheden eindeloos, zolang je je creativiteit maar de vrije loop laat. Geen stations maar bruggen fotograferen? Zo maak je een goede compositie.
Let op de lijnen en het contrast en gebruik het in je voordeel.
Maurice Ogier
Sony A7 II · ISO 1000 · F 5,6 · 1/60 SEC · 28 MM
Het perron en het spoor
Het spoor is het hart van een station. Op de grotere stations is het spoor dan ook vaak in het midden van de perrons te vinden, van waaruit het zijn weg aan twee kanten naar buiten zoekt. Het mooie daarvan is dat je op elk moment van de dag gebruik kunt maken van een goede positie van de zon. Staat hij niet aan de ene kant, dan vind je hem wel aan de andere zijde van het station terug. Daarnaast loopt het perron vaak van binnen naar buiten door en kun je dus mooi spelen met licht. Het licht dat gradueel naar binnen valt op het donkere perron geeft onderwerpen op dat perron vaak een prachtige gloed. De lichtval heeft daarbij een duidelijke richting die je kunt gebruiken om de onderwerpen in je beelden vorm te geven. Dit geldt voor alle soorten stations, van klassiek tot modern.
Het spel van licht en donker kun je volop vinden in stations.
Maurice Westrate
Sony RX100 · ISO 125 · F 5,6 · 1/125 SEC · 37,1 MM
De sporen lopen vaak kaarsrecht het station uit en dat geeft jou als fotograaf de mogelijkheid om heel ver weg te kunnen kijken. De lijnen van het spoor lopen daardoor tenslotte richting een verdwijnpunt op de horizon, en dat maakt het gebruikte perspectief vaak interessant. Uiteraard heb je slechts beperkte mogelijkheden om optimaal gebruik te maken van het perspectief, zo kun je absoluut niet op het spoor gaan zitten of staan om te fotograferen. Wel kun je er relatief dichtbij proberen te komen door vanaf het perron het spoor op te kijken. Waar je dan precies op het perron staat, is bij een spoor minder van belang. Het spoor is tenslotte lang en je kunt ver kijken.
Door de vergezichten vanaf het perron kun je volop spelen met lijnen en perspectief.
Melanie Mensink
Panasonic FZ2000 · ISO 800 · F 2,8 · 1/60 SEC · 8,8 MM
Het gebouw
Sommige stationsgebouwen zijn imposant en kenmerkend voor een bepaalde bouwstijl of periode uit de geschiedenis. Dat geldt met name voor de stations van de grotere steden. Zij zijn veelal een toonbeeld van architectonische verbeelding. Toen het reizen met de trein nog een exotische aangelegenheid was, moest een station natuurlijk de nodige grandeur en klasse uitstralen. Grote raampartijen, indrukwekkende ruimtes en een fraaie lichtinval zijn daarom meer regel dan uitzondering in dit soort gebouwen. In het midden van de vorige eeuw zijn ook erg fraaie stations gebouwd, al moeten we toegeven dat niet iedereen de modernistische of zelfs brutalistische gebouwen uit die tijd op waarde weet te schatten. Ook de laatste twintig jaar worden er moderne en vaak futuristisch ogende stationsgebouwen neergezet.
Maak gebruik van deze openbare vormen van bouwkunst. Want dat is natuurlijk het mooie, ze staan er voor iedereen. Waar kun je dan op letten? Benadruk in je beelden vooral wat de architect ook in het ontwerp heeft willen benadrukken. Zijn de ruimtes groot, leg dan de nadruk op de grootte en zorg ervoor dat de schaal en grandeur duidelijk wordt. Interessante details als ornamenten, raampartijen en kunst kun je prima als onderwerp nemen voor een detailbeeld. Is er veel aandacht besteed aan zichtlijnen? Neem die dan op in je foto’s. Stations zijn vaak groot en flink lang, waardoor je zult zien dat raampartijen ellenlang worden herhaald.
Maak gebruik van die herhaling en kijk ook of je misschien symmetrie in het gebouw kunt ontdekken. Vaak zijn gebouwen van deze orde symmetrisch opgebouwd. Iets wat je pas goed kunt zien en vastleggen als je een beetje afstand neemt. Hopelijk staan er dan niet te veel hinderlijke elementen als palen, bordjes, bussen of bushokjes in de weg. Zeker als ze qua stijl niet bij het gebouw zelf passen, kan dat je foto flink benadelen. Als dat wel zo is, probeer dan een andere hoek te vinden van waaruit het gebouw beter te zien is. Gaat dat echt niet, dan zul je genoegen moeten nemen met wat ‘vervuiling’ in je beeld.
Kijk naar hoe de architect het gebouw bedoeld heeft en fotografeer in die geest.
Michael Roubos
Sony A7 III · ISO 100 · F 11 · 1/200 SEC · 16 MM
Treinen
Een station staat logischerwijs vol met treinen en daar kun je als fotograaf dankbaar gebruik van maken. Ze zijn lekker lang en hebben veel herhaling en ritme. Iedere wagon is namelijk min of meer hetzelfde en de ramen zorgen voor een regelmatig en aantrekkelijk visueel ritme. Ga met dat ritme en die herhalingen aan de slag door bijvoorbeeld vlak bij de trein te gaan staan en met de lengte mee te fotograferen. De ramen (en de trein zelf) zullen steeds kleiner worden, en met een beetje geluk kun je dan ook het ‘verdwijnende’ perron met de regelmaat van bankjes en lantaarnpalen meenemen in je beeld.
Details
Op een station zijn talloze details te vinden die je zou kunnen fotograferen. Afhankelijk van de leeftijd van het gebouw zullen die bestaan uit bankjes, trappen, verlichting, kiosken, plaveisel en bewegwijzering. Maar zo’n detail kan ook heel specifiek zijn voor één bepaald station. In station Amsterdam Amstel vind je bijvoorbeeld mooie grote muurschilderingen van eind jaren dertig van de twintigste eeuw. Laat die details zien! Maak gebruik van de details die op je pad komen in zowel losstaande detailfoto’s als beelden waarin je andere elementen van het station op de foto zet. Ook kun je de details gebruiken om er de abstractie op te zoeken. Een detail van een ijzeren bankje of een close-up van een bijzonder stuk plaveisel kunnen heel mooi zijn om naar te kijken.
Stations zitten vaak vol met details, benut die mogelijkheden.
Froukje Neys
Canon 400D · ISO 400 · F 4,5 · 1/125 SEC · 33 MM
Mensen en dynamiek
Het mooie van een station is natuurlijk dat het er vaak aardig druk is en dat je er de dynamiek van het dagelijks leven volop voelt en ziet. Dus waarom zou je niet ook de mensen of een mensenmassa in je beeld opnemen? De gedachte is vaak dat een mens je zorgvuldig uitgekozen serene en krachtige compositie verpest, maar dat is niet altijd het geval. Door een mens mee te nemen in je beeld, kun je de menselijke maat en de schaal van de architectuur benadrukken. Je kunt er ook voor kiezen, zoals veel professionele architectuurfotografen doen, om de mens of mensenmassa als ‘schim’ mee te nemen. Je gebruikt daarvoor een lange(re) sluitertijd zodat de bewegende mensen onscherp in beeld komen. Vergeet in zo’n geval je statief niet te gebruiken, want de architectuur van het station zelf moet natuurlijk wel ragscherp zijn. Het gebruik van bewegingsvervaagde mensen geeft een (architectuur)beeld vaak de benodigde poëzie.
Een persoon in beeld geeft je foto vaak net de benodigde poëzie.
Benny van den Bulke
Nikon D850 · ISO 140 · F 9 · 1/400 SEC · 12 MM
Veiligheid voorop
Natuurlijk zitten er wat praktische haken en ogen aan het fotograferen op een station. Als eerste moet duidelijk zijn dat de veiligheid van jou en de andere bezoekers en passagiers altijd voorop moet staan. Een mooi beeld maken is één, maar het moet wel op een veilige manier gebeuren. Betreed daarom nooit het spoor, op welke manier dan ook. Kom ook niet (te) dichtbij, want je wilt niet dat mensen daarvan schrikken. Blijf – met name in de buurt van de spoorlijn – binnen de vastgelegde kaders en doe niets geks of onverwachts. Luister ook altijd naar de aanwijzingen of opmerkingen van het personeel van het station of de spoorwegen.
Fotogenieke stations
Rotterdam
Het moderne en futuristisch ogende station van Rotterdam is gemaakt om te worden gefotografeerd. Het dak en de bijzondere vormen van het gebouw zijn uiterst fotogeniek.
Luik
De beroemde architect Calatrava heeft in de Belgische stad Luik een bijzonder en futuristisch ogend station neergezet in zijn kenmerkende ‘bogen’-stijl. Als er één station het waard is om op een speciale manier op de foto gezet te worden, dan is het dit bijzondere gebouw wel.
Het station van Luik (Luik-Guillemins) is bijzonder en houdt je als fotograaf uren bezig.
Liane de Prost
Canon 1100D · ISO 100 · F 10 · 2 SEC · 16 MM
Tilburg
Het station van Tilburg is een echte mid-century-parel met een erg bijzonder ‘gekreukt’ dak. Door de Tilburgers wordt het liefkozend het ‘kroepoekdak’ genoemd. Recent is het gehele station gerestaureerd en nu is het fotogenieker dan ooit.
Arnhem
Ook Arnhem heeft een erg modern en bijzonder station. De vloeiende vormen en bijzondere architectuur staan zonder twijfel garant voor een paar uur fotoplezier.
Amsterdam
Het fraaie Centraal Station van Amsterdam, getekend door de bekende architect Pierre Kuijpers (die ook het Rijksmuseum ontwierp), is een fraai onderwerp voor een fotoserie. Het is klassiek en groots, waardoor je zowel in het hoofdgebouw als op de perrons de meest fraaie platen kunt maken van onder meer de structuur en het dak.
Zoom Academy
Dit artikel komt uit de volledige Cursus Lijnen en Perspectief in Zoom Academy. Hierin leer je alles over het fotograferen van architectuur en nog veel meer.
Zo leer je onder andere:
- Alles over lijnenspel en verdwijnpunten
- De beste composities voor gebouwen
- Welke camera’s en objectieven je kunt gebruiken
- Een aantal extra creatieve trucs
Bekijk hier de volledige Cursus Lijnen en Perspectief.
